Een medewerker met Post-Covid-19 syndroom (PCS): hoe kun je als professional helpen?

De meeste mensen herstellen binnen enkele weken van corona. Bij een klein deel van de mensen duren de klachten langer dan 3 maanden. Het kan zijn dat dit een nawerking van het lichaam is op de ernstige infectie, het kan zijn dat er bredere orgaanschade is. We spreken dan over Post-Covid-19 Syndroom (PCS). Het is (nog) niet bekend waarom sommige mensen lang klachten houden na een infectie met Covid-19. Er lijkt een verband te zijn met een hogere leeftijd en de hoeveelheid klachten die iemand had in de eerste fase van de infectie. Ook mensen die vanwege Covid-19 in het ziekenhuis zijn opgenomen, een verhoogde Body Mass Index (BMI), astma of diabetes hebben, lijken vaker langdurig klachten te houden. Maar ook bij mensen met zogenoemde “milde” klachten kunnen deze langdurige klachten ontstaan en aanhouden. Vrouwen lijken iets vaker last te hebben van PCS dan mannen (55%:45%). Wil je hier meer over weten? Lees dan het factsheet Langdurend Verzuim Covid-19 van HumanTotalCare.

Klachten die veel voorkomen bij PCS zijn onder andere:

• vermoeidheid
• kortademigheid
• spierpijn
• verlies van conditie
• concentratie- en geheugenzwakte
• langdurig reuk- en smaakverlies
• pijn op de borst
• hartkloppingen 
• hoofdpijn 
• neiging tot somberheid, angst en depressie

PCS kenmerkt zich door een grillig en tot nu toe onvoorspelbaar verloop. Medewerkers met PCS lijken eerst wat op te knappen, kunnen soms zelfs al weer gedeeltelijk hun werk hervatten. Maar, vallen dan weer terug, soms na het doen van teveel activiteiten. Anderen hebben een terugval zonder een concrete aanleiding. De invloed van dit alles op de inzetbaarheid laat zich raden. Het is daarom belangrijk om medewerkers goed te begeleiden als ze weer kunnen komen werken.

Om te herstellen en te re-integreren op werk is het advies vaak om thuis alvast de conditie op te bouwen: iedere dag een stukje verder lopen, fietsen, stapsgewijs huishoudelijke taken oppakken, goed eten (voldoende eiwitten voor spierherstel/opbouw) in afwisseling met rusten en goede nachtrust. Het verschilt echter per persoon wat de klachten en bijkomende beperkingen zijn. De uitdaging is wel om gedoseerd en gebalanceerd aan het herstel te werken. Doe je te veel dan werkt het juist averechts. Bovendien kan het corona virus ook schade aan organen hebben veroorzaakt. Dan is een veel rustiger hersteltempo aan de orde. En bij sommige mensen zijn de klachten zo erg dat ze psychisch vastlopen in hun leven. Dit betekent dat re-integratie bij PCS altijd om maatwerk vraagt.

Zoals altijd is het belangrijk om in gesprek te blijven, te vragen wat de medewerker nodig heeft en hem te steunen. Je kunt samen een persoonlijk re-integratieplan maken en betrek daar de leidinggevende bij. Het is slim om de medewerker eerst te laten opbouwen in werktijd en rustige taken, in een rustige, prikkelarme omgeving. De re-integratie in de meer complexe en intensievere onderdelen van de functie komt later wel. Bespreek dit ook met de leidinggevende. Laat de medewerker ook zelf nadenken hoe het herstel bevordert kan worden en laat hem dit bespreken met zijn leidinggevende.

Om de werkbelasting te verlagen kun je van verschillende methodes gebruik maken. Hieronder leggen we er een paar uit. Bespreek deze opties eens met de leidinggevende van de medewerker met PCS.

Deze methode wordt vaak gebruikt bij mensen met mentale vermoeidheids- en overprikkelingsklachten. Dit kan dus ook goed werken voor medewerkers met PCS.

P - pauzeren

Laat de medewerker regelmatig een pauze nemen. Dit werkt beter dan 1 lange pauze. Laat hem ook zijn werkomgeving hierover informeren, door vooraf bijvoorbeeld te melden hoelang hij bij een vergadering aanwezig is. De behoefte aan herstel is leidend, niet de productiviteit.

R - rustige omgeving

Zorg ervoor dat de medewerker in een rustige omgeving kan werken. Zo gaat er geen energie verloren aan het verwerken van de prikkels. Dit gaat ten koste van de mentale belastbaarheid en daarmee met de concentratie en executieve taken en zelfsturing.

E - één ding tegelijk

Laat de medewerker maar één ding tegelijk doen. Dus niet tijdens het werk naar de radio luisteren of door de mail scrollen tijdens een telefoongesprek.

T - tempo

Laat de medewerker zijn tempo aanpassen. Het is slim als de leidinggevende ook de collega’s hiervan op de hoogte stelt. Zo kunnen zij daar rekening mee houden door bijvoorbeeld wat rustiger met hem praten of hem te wijzen op een pauze.

Dit is een samentrekking van de eerste letters van de woorden: elimineren, volgorde veranderen, simplificeren en combineren. Het helpt de medewerker om kritisch te kijken naar zijn dagelijkse taken.

Elimineren - laat hem alleen taken doen die echt nodig zijn. Vaak doen medewerkers iets omdat ze het gewend zijn te doen. Als iemand minder belastbaar is, is het belangrijk om te kijken of iedere taak wel echt moet gebeuren of dat iemand anders het kan doen.

Volgorde veranderen - laat de medewerker zijn taken eens in een andere volgorde doen. Misschien heeft hij ‘s morgens meer energie en kan hij die zware taak die normaal in de middag staat beter uitvoeren in de ochtend.

Simplificeren - kijk of activiteiten makkelijker gedaan kunnen worden door iets weg te laten of een hulpmiddel te gebruiken.

Combineren - doet de medewerker op een bepaalde plek meerdere taken, maar is dat verdeeld over de dag? Bekijk dan of die taken niet achter elkaar uitgevoerd kunnen worden op die plek. Dat scheelt verplaatsen.

Hiermee kan de medewerker het tempo (pace), plannen (plan) en prioriteren (prioritise) van taken aanpassen om zo energie te besparen.

Pace – de medewerker past zijn tempo aan zodat hij energie overhoudt om meerdere dingen op een dag te doen en laat hem rust inplannen.

Plan - laat de medewerker zijn activiteiten plannen voor de week met tijdstippen die aangepast kunnen worden. Laat hem de taken voorbereiden en hulp vragen als dit hem kan helpen.

Prioritise - laat de medewerker goed kijken naar de urgentie van een taak; moet het nu of kan hij het voor een later moment inplannen?