Wat betekent het als iemand schulden heeft?
Een medewerker met (flinke) schulden staat dag en nacht onder hoogspanning. Slapeloze nachten van de geldzorgen, vluchten in drank of andere middelen, relatieproblemen, verslechterde prestaties op werk... zomaar wat gevolgen waardoor de problemen zich opstapelen. Totdat iemand geen uitweg meer ziet en steeds dieper in de put raakt.
Signalen van geldzorgen en schulden
Het meest zichtbare signaal dat een medewerker schulden heeft, is dat er loonbeslag wordt gelegd. Wat dit is, leggen we verderop in dit artikel uit. Voordat het zover komt, zijn er al andere signalen die wijzen op financiële problemen. Je medewerker leent bijvoorbeeld regelmatig geld van collega’s, vraagt om een voorschot op zijn salaris of wil geld bij de werkgever lenen. Maar ook in het werk zelf en aan het gedrag van je medewerker kun je veranderingen zien. Iemand is bijvoorbeeld:
- lichtgeraaktheid, snel geprikkeld of reageert agressief;
- verminderd productief;
- slordiger, maakt meer fouten in het werk;
- slecht geconcentreerd en vermoeid;
- vaker kort ziek, vaker te laat.
Daarnaast kan iemand regelmatig vragen om extra werk of om extra uren en kunnen er ook andere privéproblemen spelen, zoals een relatiebreuk of echtscheiding. Dit laatste kan overigens zowel een gevolg van de schulden zijn, als een oorzaak.
Verminderde inzetbaarheid door schulden
Een medewerker die zijn schulden verborgen probeert te houden, staat onder enorme druk. Vermoeidheid door piekeren en wakker liggen, maken het moeilijk om normaal te functioneren. Dit heeft natuurlijk zijn weerslag op het werk; de productiviteit en de kwaliteit van het werk nemen af. De lichamelijke en psychische gezondheid van de werknemer verslechteren. Dit alles maakt hem verminderd inzetbaar en kwetsbaar voor uitval. Als niet duidelijk wordt waardoor deze problemen komen, kan er zelfs ontslag dreigen. En dat vooruitzicht geeft alleen nog maar meer stress en voilà, een vicieuze cirkel en neerwaartse spiraal zijn geboren.
Verplicht meewerken aan loonbeslag
Soms zit iemand zo diep in de schulden dat er door de rechter loonbeslag wordt opgelegd. Als dat het geval is, is de werkgever wettelijk verplicht hieraan mee te werken. De medewerker krijgt dan niet zijn volledige salaris uitbetaald, maar alleen een klein deel. De rest wordt overgemaakt naar de rekening van bijvoorbeeld een gerechtsdeurwaarder. Bij loonbeslag zijn het de schuldeisers die in actie komen. De medewerker kan ook zelf afspraken maken en een deel van zijn inkomen direct aan de schuldeisers afstaan. Dan spreken we van looncessie. Je kunt daar als leidinggevende een rol in spelen door deze mogelijkheid voor te stellen aan de medewerker en te helpen dit te regelen.
Hoe kun je als leidinggevende helpen?
De schaamte bij geldproblemen is groot, mensen hebben vaak het gevoel dat ze mislukt zijn en dat het hun eigen schuld is. De kans is dus klein dat iemand er zelf tegen je over begint. Sterker nog, gemiddeld lopen medewerkers hier wel vijf jaar mee rond, voordat ze hulp zoeken. Dat is ontzettend jammer, want als leidinggevende kun je veel doen om iemand met schulden te helpen. Heb je een vermoeden van geldproblemen, ga dan ook vooral het gesprek aan. Je kunt vertellen wat jij ziet aan de medewerker en dat je je zorgen maakt. Laat iemand zijn verhaal doen, oordeel niet, maar biedt vooral een luisterend oor.
Tips
Vervolgens kun je hulp aanbieden bij het oplossen van de schulden door het:
- geven van informatie. Op www.zelfjeschuldenregelen.nl is heel veel te vinden;
- doorverwijzen naar professionele hulpverlening zoals een budgetcoach of schuldhulpverlening;
- helpen bij het maken van het aflosplan;
- verstrekken van een lening in overleg met de werkgever;
- schrijven van brieven of helpen invullen van (belasting)formulieren.
Let wel op dat je ondersteuning biedt en geen eigenaar van het probleem wordt. Laat je medewerker zelf doen wat hij zelf kan en laat de zeggenschap en verantwoordelijkheid bij hem of haar. Het doel is tenslotte om je medewerker financieel zelfredzaam te krijgen.