Investeren in psychologisch kapitaal loont de moeite

Psychologisch kapitaal is een verzameling van positieve eigenschappen, zoals optimisme, hoop, veerkracht en zelfvertrouwen. Deze eigenschappen zijn belangrijk bij het omgaan met stress, tegenslag en uitdagingen. Zaken, die werk ook met zich meebrengt. De ene medewerker beschikt over een groter psychologisch kapitaal dan de ander, maar het goede nieuws is dat iedereen deze vier eigenschappen kan trainen.

De theorie van het Psychologisch Kapitaal (ook wel PsyCap) komt uit de positieve psychologie en is ontwikkeld door managementprofessor Fred Luthans, ook expert op het gebied van positief leiderschap Positief leiderschap is een begrip uit de positieve psychologie. Het houdt in dat de manager gelooft dat het team of een medewerker in staat is om een taak goed uit te voeren en dat hij dit laat zien in zijn gedrag. Positief leiderschap is inspirerend en coachend.

Uit grootschalig onderzoek door hem en zijn collega’s blijkt dat mensen een set van vier meetbare eigenschappen kunnen ontwikkelen die een positieve invloed hebben op stress en prestaties. Ofwel, psychologisch kapitaal. Medewerkers die over veel psychologisch kapitaal beschikken, zitten lekker in hun vel, hebben plezier in hun werk en presteren beter.

Iedereen beschikt in meer of mindere mate over de vier eigenschappen van psychologisch kapitaal:

1. Optimisme
   Het geloof dat jij zelf een gunstige invloed hebt op een positieve uitkomst. Optimisten gaan actiever met uitdagingen en problemen om; ze hebben het gevoel dat ze invloed hebben op de situatie en dat ze deze kunnen veranderen.
2. Hoop
   Je bent hoopvol als je een doel hebt en erop vertrouwt dat je dit ook daadwerkelijk kunt bereiken. Iemand die hoopvol is heeft de wilskracht om iets te bereiken en ideeën over de manier waarop dat kan.
3. Veerkracht
   Je bent veerkrachtig als je weer kunt herstellen na stressvolle gebeurtenissen, zoals tegenslag of verlies en daardoor groeit. Veerkrachtige mensen kunnen op een gezonde manier met risico’s omgaan.
4. Zelfvertrouwen
   Het geloof in je eigen vermogen om een bepaalde taak goed uit te voeren in een bepaalde situatie. Iemand met zelfvertrouwen zal uitdagingen eerder aangaan dan uit de weg gaan. En minder last van tegenslag hebben.

Deze vier eigenschappen, ook wel persoonlijke hulpbronnen genoemd, spelen samen met werkgebonden hulpbronnen, een belangrijke rol in de mentale weerbaarheid van medewerkers.

Iemand met veel psychologisch kapitaal:

• kan omgaan met stress en tegenslag. Na een tegenvaller kan deze medewerker zelf de draad weer oppakken;
• is in staat te relativeren, waardoor problemen minder zwaar en belangrijk worden.
• levert betere prestaties op hun werk. Als er problemen zijn, pakt een medewerker met veel psychologisch kapitaal die zelf aan of vraagt hij op tijd hulp aan iemand anders. Als het nodig is, kan hij problemen ook loslaten.
• is tevredener met zijn werk doordat hij het gevoel heeft hier invloed op te hebben.

Daarmee kan een medewerker met veel psychologisch kapitaal over het algemeen langer doorwerken en loopt hij minder risico op een burn-out.

Als je je medewerkers wilt helpen om hun psychologisch kapitaal te vergroten, helpt het allereerst om hen te laten inzien dat het goed is voor henzelf. Dat ze, als ze zichzelf ontwikkelen, beter kunnen omgaan met problemen, stress en uitdagingen, zelf beslissingen kunnen nemen en verantwoordelijkheid dragen.

Voor dit artikel is gebruikgemaakt van het boek Optimisme, hoop, veerkracht, zelfvertrouwen van Matthijs Steenveld.