Tips om als leidinggevende doelen te stellen, voor jezelf, je team en je medewerkers

Wie in de auto stapt zonder te bepalen waar hij heen wil, komt nooit aan waar hij wil zijn. Ofwel: doelen stellen is belangrijk. Maar hoe kom je als leidinggevende nu tot goede doelstellingen voor jezelf, je team en je individuele deelnemers? Lees de tips van Joost Leenders, mede-eigenaar van de Talent Academy Group en prestatiecoach van o.a. Ajax, Team Jumbo-Visma en de Nederlandse herenhockeyploeg.

Of je nu een organisatie, leidinggevende of medewerker bent, ieder doel start bij ‘de droom’, aldus Joost. De vraag wat je uiteindelijk wilt bereiken, waar je voor wilt vechten, waar je alles wat je doet voor doet.

Dat is het eerste dat je helder moet krijgen. En dat lukt vaak wel – of wordt op organisatieniveau voor je gedaan. Vervolgens kun je subdoelen uitstippelen en zo de reis in stappen opdelen om deze behapbaar en overzichtelijk te maken.

Maar… dat is niet het enige wat moet gebeuren.
Een voorbeeld:

Neem een klassieke aflevering van het tv-programma ‘Ik vertrek’. Stel je een gezin voor, twee ouders, twee kinderen. De ouders hebben de droom om een Bed & Breakfast te beginnen in Hongarije, hun favoriete vakantieland. Ze hebben daar dan ook in een opwelling een vervallen boerderij gekocht, in the middle of nowhere.

Bepakt en bezakt, en vol goede zin gaat het hele gezin een paar maanden later terug naar Hongarije. De ouders hebben hun baan opgezegd en kunnen een aantal maanden leven van hun spaargeld. In die tijd willen ze de B&B verbouwen en startklaar maken.

Het laat zich raden wat er vervolgens gebeurt: de kinderen spreken de taal niet, kunnen maar moeilijk aarden op school en missen hun vrienden. Ze zijn ongelukkig en worden dwars. Vader klust zich dagelijks een slag in de rondte, maar krijgt de vergunningen niet geregeld, de verbouwing loopt uit en kost veel meer dan verwacht. Vooral aan smeergeld. Moeder is ongelukkig van de spanningen die ze aan alle kanten over zich heen krijgt, eenzaam en mist het comfort van Nederland.

Na een half jaar aanmodderen is het geld definitief op, het plan mislukt en keren ze gedesillusioneerd terug naar huis.

Wat gaat hier mis? De droom is helder: een succesvolle B&B runnen in Hongarije, weg van alle drukte, op een plek waar de kinderen nog kunnen opgroeien in de vrije natuur, in een land waar ze dol op zijn.

Hier zitten echter heel veel stappen tussen, waar ze niet over nagedacht hebben. Er is geen goede voorbereiding geweest, niet gekeken wat er allemaal moet gebeuren vóór een B&B succesvol kan zijn. Van het uitzoeken van de vergunningen voor de verbouwing, tot het opstellen van een begroting of het leren van Hongaars. En waar ze al helemaal niet mee bezig zijn geweest, is het fundament voor het nastreven van grote doelen. Dit fundament bestaat uit vier elementen:

1. Een goede gezondheid: Wil jij je kunnen focussen op enig doel, dan moet je ervoor zorgen dat je een gezond leven leidt. Voor je ergens immers energie in kunt steken, moet je deze eerst hebben.
2. Een aangehaakte sociale omgeving: Als je een doel nastreeft dat – al is het tijdelijk – veel van je tijd vraagt, dan moet je je omgeving aanhaken. Anders krijg je spanningen en ruzie.
3. Financiële rust: Zorg dat je wees voorbereid op de kosten die je moet maken om je doel te behalen. Stel jezelf de vraag welke consequenties het heeft als je het geld net niet hebt? Wat moet je daarvoor doen of laten? Haak ook hier je sociale omgeving op aan als dat voor hen relevant is.
4. Bewustzijn van jouw kernwaarden: Als jouw doel is om hogerop te komen in het politieke speelveld, maar één van jouw kernwaarden is dat je altijd recht voor zijn raap en eerlijk wilt zijn, dan kan het zomaar zijn dat je in de knel komt. Sommige situaties vragen immers om tact en om niet het achterste van je tong te laten zien. Je moet dus van tevoren bepalen of je daarmee kunt leven of niet. Op welke momenten je heel bewust voor jouw kernwaarden gaat staan en op welke momenten je ervoor kiest om dat niet te doen. En wie je eventueel inschakelt om je bij dit dilemma te helpen.

Op dit fundament kun je het Pareto-principe loslaten, de 80-20-regel. Als je 20% van het fundament optimaal onderhoudt, scoor je een rendement van 80%. Ofwel, een 8. Doe je concessies op die 20% van je fundament, dan gaat ook je rendement omlaag.

• Zelfkennis is het begin van wijsheid, ook bij het stellen van doelen. Wees je dus bewust van je eigen gedragspatronen. Ben je heel impulsief en zakt de moed je al in de schoenen als je je doelen SMART i i SMART De letters van SMART staan voor: Specifiek: is de doelstelling eenduidig? Meetbaar: onder welke (meetbare/observeerbare) voorwaarden is het doel bereikt? Acceptabel: zijn deze doelen acceptabel voor de doelgroep en/of het management? Realistisch: is het doel haalbaar? Tijdsgebonden: wanneer moet het doel bereikt zijn? moet maken? Ga dan vooral op weg en kijk tijdens de route hoe je wegversperringen omzeilt of oplost. Raak je juist onrustig als je geen structuur hebt voor je start? Zorg dan dat je die voor jezelf wél inbouwt.
• Bedenk van tevoren in hoeverre je anderen ‘raakt’ met jouw doel. Ben je alleen en heeft je doel puur met jezelf te maken? Ga vooral zelf je gang. Maar heeft je doel bijvoorbeeld impact op je gezin? Neem dan je verantwoordelijkheid naar hen toe en haak hen aan.

Als leidinggevende bepaal je echter niet alleen doelstellingen voor jezelf, maar ook voor je afdeling of team. Dat betekent dat medewerkers hier altijd door worden ‘geraakt’ en dat je hen er dus bij moet betrekken. Kijk samen naar wat de organisatiedoelstellingen zijn en welke bijdrage je daar als team aan kunt leveren. Die teamdoelstellingen vertaal je vervolgens samen naar individuele doelstellingen.

Bij het bepalen van die doelstellingen, gelden bovenstaande stappen natuurlijk ook. Spoor je medewerkers dan ook aan om stil te staan bij deze stappen en in kaart te brengen hoe ze er voor staan.