Wat is ADHD eigenlijk?
ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Volgens de definitie van ADHD Centraal is het een afwijking van kleine onderdelen van de hersenen die zorgt voor aandachtsproblemen, impulsiviteit en hyperactiviteit. Mensen met ADHD reageren sterker op allerlei interne en externe prikkels. Dit kan ervoor zorgen dat ze zich moeilijk kunnen concentreren en snel afgeleid zijn (aandachtsproblemen), ondoordacht beslissingen nemen en te snel tot actie overgaan (impulsiviteit) en overactief of onrustig zijn (hyperactiviteit).
Signalen die erop kunnen wijzen dat een medewerker ADHD heeft
Medewerkers weten niet altijd van zichzelf dat ze ADHD hebben. Signalen die erop kunnen wijzen dat een medewerker ADHD heeft, zijn onder andere:
- moeite met concentreren, snel afgeleid;
- moeite met stil zitten, steeds moeten opstaan en lopen, druk praten, friemelen aan kleiding of spullen;
- moeite met op tijd komen, moeite met plannen;
- niet of nauwelijks in staat zijn om dingen af te maken zoals projecten of taken, maar ook opleidingen;
- prikkelbaar gedrag, snel geïrriteerd, woede-uitbarstingen, impulsief gedrag;
- gebrekkige en moeizame interactie met anderen zoals collega’s en leidinggevende.
Als leidinggevende stel je nooit zelf een diagnose, dat moet je echt aan een in ADHD gespecialiseerde psycholoog of psychiater overlaten. Wel kun je met een medewerker in gesprek gaan, aankaarten wat je ziet en kijken of iemand open staat voor nader onderzoek. Je kunt hierbij ook de bedrijfsarts om advies vragen.
De invloed van ADHD op de inzetbaarheid
Het is logisch dat medewerkers met deze klachten niet optimaal functioneren. Volwassenen met ADHD presteren vaak op een lager niveau dan je eigenlijk zou verwachten. Dat heeft gevolgen voor de rest van hun loopbaan, zeker als de diagnose ADHD niet wordt gesteld en de medewerker dus ook niet de juiste begeleiding krijgt. Carrière maken vraagt steeds weer nieuwe vaardigheden en kennis, en doet een beroep op competenties waar een medewerker met ADHD moeite mee heeft, zoals plannen, leidinggeven en lange termijndoelen stellen en halen. Hierdoor kunnen deze medewerkers meer werkstress ervaren.
Mensen met ADHD bij wie de problematiek niet onderkend wordt, kunnen zich gefrustreerd en somber voelen, iets wat mogelijk leidt tot het gebruik van verdovende middelen zoals cannabis en alcohol. Ook stressgerelateerde klachten liggen op de loer waardoor dat het risico van op verzuim toeneemt.
Tips voor hoe je als leidinggevende medewerkers met ADHD kunt ondersteunen
Het belangrijkste dat je als leidinggevende kunt doen voor een medewerker met ADHD is structuur aanbrengen. Niet op een dwingende manier, die iemand in een keurslijf duwt, maar door samen te werken en te laten zien welke voordelen het je medewerker oplevert.
Tips
- Ga allereerst het gesprek aan met je medewerker, vraag wat hij nodig heeft, wat hij daarin zelf kan doen en hoe jij daar eventueel bij kunt helpen. Ook al heeft ADHD generieke kenmerken, de ene medewerker is nog steeds de andere niet. Vaak kunnen mensen zelf heel goed aangeven waar ze baat bij hebben, wat voor hen wel en niet werkt. En door hen eigenaarschap te laten nemen, ervaren ze ook dat ze zelf invloed uit kunnen oefenen.
Het kan daarnaast helpen om:
- Te zorgen voor afgebakende taken en geef niet telkens nieuwe taken tussendoor, maar zorg wel voor afwisseling.
- Te helpen met plannen en het stellen van prioriteiten. Geef bij taken de volgorde aan waarin je medewerker ze het beste kan uitvoeren.
- De tijd die iemand aan een gesprek of werkoverleg moet besteden te beperken. Door het gebrek aan concentratie en het snel afgeleid zijn, kan een uur lang overleggen te veel gevraagd zijn. Spreek dan liever een paar keer kort af.
- Begrip te kweken bij collega’s. Medewerkers met ADHD bewegen vaak veel denk aan het constant met een voorwerp tikken of heen en weer schuiven op de stoel. Dit kan ergernis opwekken en reacties uitlokken bij collega’s. Vertel je medewerkers wat ADHD is en maak duidelijk dat de medewerker hier niets aan kan doen.
- De bedrijfsarts in te schakelen en om advies te vragen als je er niet goed uitkomt in de begeleiding/ondersteuning van jouw medewerker met autisme.
Deze artikelen kunnen ook van pas komen:
Geef je medewerkers autonomie en daarmee meer werkplezier
Onderzoek na onderzoek toont aan dat autonomie een grote rol speelt in het werkplezier van mensen. Waarom is dat zo? En hoe zorg je als leidinggevende dat je je medewerkers voldoende vrijheid en regelruimte geeft?
Lees meerHoe voer je het goede (functionerings)gesprek?
In organisaties wordt steeds meer wendbaarheid, flexibiliteit en eigenaarschap van medewerkers verwacht. Iets wat niet kan zonder continu in gesprek te zijn over motivatie, competenties, talent en resultaat. Daarnaast heeft ieder mens behoefte aan positieve aandacht. Als leidinggevende kom je er dus niet mee weg om twee keer per jaar te vragen hoe het gaat. En dat kan ook prima anders. In dit artikel lees je alles over het goede (functionerings)gesprek.
Lees meer