Een onbeperkt aantal vakantiedagen: te mooi om waar te zijn?

We gaan eerst even terug in de tijd. De Nederlandse vakantiewetgeving dateert uit 1966. Nederland kent een systeem van minimaal 20 vakantiedagen per jaar (fulltime). In die 20 dagen zou een medewerker bij moeten kunnen komen van zijn werk. Een werkgever kan altijd méér dagen geven (bovenwettelijke vakantiedagen). Dat is onbegrensd. De wet kent wel een vervaldatum van zes maanden. Wettelijke vakantiedagen opgebouwd in 2023 vervallen dus per 1 juli 2024.

Maar hoe werkt het dan als een bedrijf overgaat op ‘onbeperkt vakantiedagen’? Neemt dan niet iedereen altijd maar vrij? En wordt het werk dan wel gedaan? Tijdens de corona-pandemie is er een grootschalig onderzoek gedaan in de zorg. Een van de vragen daarbij was: Wat zou je het kabinet mee willen geven om de bureaucratie tegen te gaan? De belangrijkste uitkomst daarvan was dat mensen meer autonomie zouden moeten krijgen. In de begintijd van de coronapandemie moest verplegend personeel improviseren om, zonder vaste protocollen en richtlijnen, de eerste crisis het hoofd te bieden. Deze chaotische periode verliep eigenlijk best goed. Waarom? Omdat mensen prima in staat zijn om als zelfstandig, verantwoordelijk individu te handelen. Mensen willen autonomie. Zelf denken, besluiten én doen. Bij kleine kinderen zie je dat al. ‘Zelf doen! Zelf doen! Zelf doen!’.

Mensen onbeperkt verlof geven past daar dus heel mooi bij. Zij bepalen zelf hoelang en wanneer ze vrij nemen. Er hoeft niets geregistreerd of bijgehouden te worden. Je geeft ze de verantwoordelijkheid en het vertrouwen dat ze naar eer en geweten handelen: als het werk het toelaat, kun je vrij nemen. Belangrijk is wel dat ze met hun collega’s in gesprek blijven dat het werk goed gedaan wordt.

Onbeperkt verlof heeft voordelen voor medewerker en organisatie. Voor de medewerkers zorgt het voor meer welzijn en werkvreugde. Want hoe fijn is het om vrij te kunnen nemen om een dagje mee te gaan met het schoolreisje van je kind? Of een week op vakantie te gaan als je daar echt even aan toe bent? Onbeperkt verlof kan ook leiden tot minder uitval door stress. En dat is mooi voor je organisatie. Bovendien is het ook een aantrekkelijke arbeidsvoorwaarde bij moeilijk in te vullen vacatures. Door onbeperkt verlof aan te bieden, heb je misschien net dat streepje voor op andere bedrijven.

Zijn er dan helemaal geen nadelen? Toch wel. Het is niet geschikt voor iedere branche en functie. Bij een bedrijf wat draait op productie, zoals fabrieken, is het minder geschikt. Daarnaast moet je als bedrijf uit kunnen gaan van de zelfstandigheid en verantwoordelijkheid van je medewerkers. Want het werk moet natuurlijk wel gewoon gedaan worden. Overigens lijkt er weinig sprake van misbruik. Bedrijven die werken met dit systeem van onbeperkt verlof, geven aan dat het minimum vrije dagen op 20 staat en het maximum op 40 dagen.