Onbevangen en autonoom leidinggeven volgens Nunzio Totaro

De grootste uitdaging is om een team zó goed werkend te krijgen, dat het geheel meer is dan de som der delen. Dat geldt voor grote teams, maar nog meer voor kleine. Als je samen successen boekt werkt dat als een multiplier voor het zelfvertrouwen. En dat helpt weer bij het zaken doen. Zeker als je, zoals wij, klanten moet overtuigen van ingrijpende zaken als roosterveranderingen.

Als we met elkaar grote opdrachten binnen weten te halen. Ik vier dat soort dingen ook altijd met mijn mensen. Dat hoeft niet persé uitgebreid, kleine dingen hebben soms net zoveel of meer impact. Ik probeer wel altijd iets te doen waarvan ik weet dat het voor degene die ik meeneem net een klein beetje bijzonder is, net iets anders dan hij of zij gewend is. Voor mij geeft dat zelf ook ‘jeu’ aan het werken.

Mensen vinden mij uitgesproken, dat krijg ik mijn hele leven al te horen. Tegenwoordig heet dat authentiek, een woord waar ik overigens kromme tenen van krijg. Ik zou niet anders kunnen, ik krijg de kriebels van gebaande paden en zoek altijd de randjes op. En ik heb het hart op de tong. Soms is dat lastig, maar tegelijkertijd brengt mijn directheid wel reactie teweeg. Dat stelt mij weer in staat om niet in mijn eigen valkuilen te stappen.

Dat was tijdens een managementtraining bij KLM in de jaren ’90. In een groepstraining met allerlei medemanagers moest je elkaar feedback geven. Drie mensen kozen mij uit, wat uiteindelijk leidde tot het inzicht dat ik tot dan toe een rol aan het spelen was. Ik gedroeg me op een manier waarop ik dacht dat een succesvol manager dat zou moeten doen, maar was niet mezelf. Sindsdien doe ik dat anders.

Daarnaast heb ik financieel hele hoge pieken gehad, maar ook hele diepe dalen waarin ik alle zeilen bij moest zetten om overeind te blijven. Als je bijna alles kwijt ben en daar toch weer uit komt, krijgt het hebben van dingen ineens een hele andere waarde. Ik weet dat ik zonder kan, wat maakt dat ik veel onbevangener en autonomer manage. Ik trek makkelijker mijn grens, maak me alleen druk om de problemen die echt van mij zijn. Zowel richting mijn mensen, als richting klanten.

Het is altijd fijn als mensen zichzelf kunnen zijn bij mij, ook als ze niet lekker in hun vel zitten. Ik had ooit een medewerker waar het niet goed mee ging, maar ik kreeg de vinger niet zo goed achter wat er nu precies aan de hand was. Uiteindelijk durfde ze haar verhaal te vertellen en bleek dat ze een heel schokkende ervaring had meegemaakt. Dat was heftig, maar toen konden we er wel wat mee. Het resultaat: zij zat weer lekker in haar vel en haar werk schoot ook de lucht weer in. Als we elkaar nu weer tegenkomen, weten we wat we hebben meegemaakt en dat schept een band voor het leven. Ik heb in mijn carrière een paar van dat soort situaties meegemaakt en dat is wel mooi.

Leiderschap wordt steeds minder hiërarchisch en het is steeds belangrijker mensen mee te krijgen. Ik geloof daarbij niet in ‘werk is werk en thuis is thuis’. Je bent een mens en als leidinggevende moet je dat serieus nemen. Dat alles vraagt er ook om dat je zelf goed in je vel zit als manager. Anders speel je een rol en nemen mensen jou niet serieus. Laat mensen zijn wie ze zijn en oordeel niet.

Dat is niet altijd makkelijk. Ik ben zelf bijvoorbeeld gay en in een land als Tsjechië kom ik veel mensen van mijn generatie tegen die daar erg veel problemen mee gehad hebben. Voor transseksualiteit geldt dat nog vele malen meer. Voor transmensen is het uitermate moeilijk om hier een bestaan op te bouwen. Als iemand hier een transitie wil moet hij of zij eerst officieel mentaal ziek verklaard (gek) worden én gesteriliseerd! En als een arts dat negeert kan deze strafrechtelijk worden vervolgd. Ik ben in gesprek met organisaties om hier verandering in te brengen en probeer contact te leggen met Nederlandse trans-organisaties voor morele steun.

Fijn is dat er uit de mainstream hoek ook meer aandacht komt voor dit onderwerp. Het nummer ‘You need to calm down’ van Taylor Swift heeft bijvoorbeeld als boodschap dat je homo’s niet moet bekritiseren. Dat een artiest als zij daar aandacht voor heeft, helpt toch.

‘Jezelf zijn’ is een vreselijke dooddoener natuurlijk, maar wel waar. Ga verder issues nooit uit de weg, laat merken dat je er voor open staat en ga er vervolgens op een no-nonsense manier mee om. Je kunt blijven praten, maar er moet ook gedaan worden. Toen ikzelf in crisis zat, kwam ik geïsoleerd te wonen en kreeg ik fysiek werk. Dat gaf compensatie voor het alleen maar in mijn hoofd zitten piekeren. Het hielp me stappen te zetten en er uit te klimmen. Problemen ga je vooral te lijf door dingen te doen.

In mijn werk pas ik dat ook toe. Als ik een tijd veel met mijn hoofd bezig ben geweest, vind ik het tussendoor heerlijk om even iets met mijn handen te doen. Planten verpotten, gras maaien, een kast opruimen…iets met meteen resultaat. Zoek naar uitlaatklepjes die maken dat je lekker in je vel komt te zitten. En geef anderen daar ook ruimte voor.

Ik haat micromanagement, dat is voor niemand goed. En persoonlijke ontwikkelplannen waarbij je heel accuraat bij moet houden wat leerpunten van iemand zijn. Daardoor wordt het allemaal heel artificieel, maar tegelijkertijd nog steeds niet overdraagbaar. Wanneer een andere manager het moet het overnemen begint diegene immers toch opnieuw. Stel liever in de dagelijkse praktijk aan de orde wat er aan de orde gesteld moet worden en doe vooral. Focus op waar mensen goed in zijn en hoe je een allround team vormt. Laat zaken niet ophopen, maar communiceer helder en duidelijk.

Ik heb bewondering voor Vladimir Luxuria, veruit de meest beroemde trans in Italië en een van de bekendste Italiaanse TV-persoonlijkheden. Een hele intelligente, strijdvaardige, beschaafde, elegante en charismatische persoonlijkheid. En nota bene uit dezelfde plaats als waar mijn familie vandaan komt. Uit arme omstandigheden, eerder verguisd tot op het bot, uiteindelijk door velen bewonderd. Laats kwam ze naar Tsjechië en heb ik met haar mogen lunchen. Echt geweldig, wat een inspirerende vrouw!

Verder doe ik het vooral op mijn manier. Dat kan heel confronterend zijn, maar ik doe het wel om mensen verder te helpen. Daarbij kunnen conflicten heel vruchtbaar zijn, mits je ze respectvol laat plaatsvinden. Onder druk worden dingen immers vloeibaar. Als je dat gegeven met bepaalde technieken constructief kunt inzetten, kun je stappen maken.

Nunzio startte zijn carrière in 1989 bij KLM als roosterplanner, maar groeide al snel door naar een managementrol. Een rol die hem op het lijf geschreven bleek te zijn. Daarna gaf hij dan ook in binnen- en buitenland leiding, o.a. bij USG People en bij Humares. Zijn meest recente uitdaging is om vanuit Tsjechië de Centraal Europese tak van Déhora – een fullservice adviesbureau op het gebied van workforce planning en management – tot bloei te laten komen. Daarnaast maakt hij zich hard voor gelijke behandeling van LGBTQ-mensen. Voor die inspanningen werd hij onlangs genomineerd voor de “Heroes for LGBTQ Equality on the Workplace Award”.