Help je medewerkers hun veerkracht te vergroten met inzicht in hun copingstijlen

Iedereen gaat op zijn eigen manier om met tegenslagen: de één huilt even, staat op en gaat weer door, de ander wentelt zich in de ellende en de volgende loopt er eenvoudig voor weg. Al die verschillende manieren om om te gaan met tegenslag, noemen we copingstijlen.

Als iemand weet wat zijn of haar copingsstijl is – de meeste mensen hebben er een paar – en diegene is zich daarvan bewust, dan valt er tussen te schakelen. Dat kan handig zijn als een bepaalde copingstijl niet werkt, bijvoorbeeld omdat iemand erin doorschiet. Even flink boos zijn omdat een collega een streek levert, is bijvoorbeeld prima, maar wekenlang niet meer dan het hoognodige zeggen is weinig zinvol. Op het moment dat je stagnaties bemerkt in je team, hetzij in de samenwerking, hetzij bij een individuele collega die vastloopt, dan kan het handig zijn eens goed te kijken naar de copingstijlen van de betrokken medewerkers. En natuurlijk ook naar die van jezelf als leidinggevende.

De theorie van coping, een begrip uit de psychologie, onderscheidt zeven verschillende copingstijlen. We bespreken ze hieronder. Als leidinggevende heb je uiteraard zelf ook bepaalde copingstijlen en het kan zijn dat je bij het lezen al een of meer stijlen herkent als de jouwe. Is dat niet het geval en ben je benieuwd? Dan kun je op internet en bij verschillende coachingsbureaus vragenlijsten vinden waarmee je erachter kunt komen wat jouw meest gebruikte copingstijlen zijn. Deze tip kun je ook aan je medewerkers meegeven, als zij hier vragen over hebben.

1. Daadkrachtig aanpakken - Je ziet het probleem onder ogen, bekijkt het rustig van alle kanten en denkt vervolgens na over een oplossing. Daarbij zet je alle mogelijkheden op een rij, vinkt ze af en maakt een keuze voor welke jou het beste lijkt.
   Nadeel: als het probleem te complex is of er is gewoonweg geen oplossing, loop je toch vast. Als je dan niet op tijd over kunt schakelen, is deze stijl ineffectief.
   
2. Verdoving zoeken - Bij deze strategie ren je weg voor de emoties die het probleem bij je oproept door ergens troost en afleiding in te zoeken. Als je dit doet in schadelijke zaken zoals alcohol, drugs, sigaretten, overmatig eten of te hard werken, is deze strategie op de langere termijn niet effectief. Zoek je afleiding in onschuldige dingen waardoor je je beter voelt, is dit wel een effectieve strategie. Denk aan een warm bad of een boswandeling na een knallende ruzie met je partner.
   
3. Vermijden - Je negeert het probleem, doet alsof het er niet is, ontwijkt het en laat het op zijn beloop. Dit is een afwachtende houding, en dat is niet per definitie erg, maar het is niet altijd effectief. Het probleem blijft immers bestaan en je moet dus actief blijven vermijden. Je voelt je bovendien niet beter over jezelf omdat je de confrontatie uit de weg blijft gaan.
   
4. Steun van je omgeving zoeken - Je zoekt begrip en steun bij anderen, vertelt anderen over je probleem en hoe je ermee omgaat. Als je deze stijl hanteert kun je ook om hulp vragen aan anderen, wat meestal helpt om het probleem op te lossen. Over het algemeen is dit dus een effectieve copingstijl.
   
5. Passief blijven - Hoewel je helemaal door het probleem in beslag genomen wordt, er in je hoofd dag en nacht mee bezig bent, doe je niets. Je loopt er niet eens voor weg, je bent lam geslagen zo lijkt het. Je hebt ook niet het gevoel dat je iets kunt doen en laat het dus maar. Dit is niet effectief, tenzij het probleem zichzelf oplost. Is dat niet het geval, dan heb je kans dat je probleem alleen maar groter wordt en schiet je met deze strategie dus weinig op.
   
6. Uiten van emoties - Je uit je emoties richting je omgeving om er even vanaf te zijn. Stort je echter je irritatie, boosheid, stres of wanhoop, ongecontroleerd uit over je omgeving, dan is dit niet de prettigste manier van omgaan met problemen voor je naasten. Je stoot er mensen mee af, met het gevaar dat je geen steunend netwerk meer overhoudt. Hetzelfde geldt voor passief-agressief gedrag – vaak komt dit tevoorschijn als je je lange tijd weggecijferd hebt zonder voor jezelf op te komen, maar wel frustraties hebt. Uit je je emoties echter wat gereguleerder of stop je ze in humor, dans, muziek of een hobby, dan kan deze manier wel effectief zijn. De ergste heftigheid ben je kwijt, waarna je mogelijk kunt schakelen naar daadkrachtig aanpakken.
   
7. Geruststellende gedachten - Je praat het probleem goed of bagatelliseert het om jezelf gerust te stellen. Bij jou haalt dit de ergste  ongerustheid weg, waardoor je niet in paniek raakt. Dit geeft je mogelijk de ruimte om te schakelen naar een andere copingstijl. Iets wat nodig is als het probleem echt om een oplossing vraagt. Dan helpt het immers niet als jij jezelf alleen maar sust met de gedachte dat er wel ergere dingen zijn.