Neurodiversiteit op de werkvloer - hoe ga je hier als leidinggevende mee om en benut je alle talenten optimaal.

Simpelweg betekent het dat er verschillen zijn tussen de breinen van mensen. Ieder brein functioneert anders. Net zoals er ook verschillen zijn in bijvoorbeeld cultuur, ras en gender, zo zijn er ook verschillen in de werking van het brein. Het standaardbrein bestaat niet. Zo stelt ook Dr Thomas Armstrong in zijn boek “Neurodiversity (2010)” (klik hier voor het filmpje waarin Dr. Thomas Armstrong uitlegt wat neurodiversiteit is).
Waar de ene persoon zich helemaal op zijn plek voelt in een kantoortuin vol werkende, bellende en overleggende collega’s, doe je een ander juist meer plezier met een eigen kantoorruimte waar het stil is en hij of zij zich beter kan concentreren. Neurodiversiteit omvat alle breinen, zowel de neurotypische als de neurodivergente breinen.

Neurodivergent vs Neurotypisch
Neurodiversiteit is dus eigenlijk een mix van neurodivergente en neurotypische mensen.
Maar ook niet alle neurotypisch of neurodivergente mensen zijn hetzelfde. Iedereen is uniek en heeft unieke talenten, voorkeuren en werkwijzen. Dit komt onder andere door de manier waarop we ‘bedraad’ zijn. Maar om het uit te leggen, maken we (nu nog even) gebruik van de ‘hokjes’ en ‘labels’. 

Neurotypisch 

Met een neurotypisch brein bedoelen we iedereen met een ‘gangbaar’ brein en een gemiddelde neurologische en psychologische ontwikkeling van de hersenen.
Het valt binnen de norm die de maatschappij heeft bepaald. Dit type brein komt ook het meest voor, vandaar de term neurotypisch. Op dit type brein zijn ook de meeste onderwijsmethoden en werkomgevingen afgestemd. 

Neurodivergent 

Tegenover het neurotypisch brein staat het neurodivergente brein. Een minder ‘gangbaar’ brein dus. Maar dit betekent niet dat mensen met een neurodivergent brein een stoornis hebben, zoals helaas nog vaak wordt gedacht. Ze zijn gewoon anders bedraad. Er zit geen steekje los, maar het steekje zit anders. 
Onder het neurodivergente brein vallen onder andere de bekende ‘labels’ als: 

• AD(H)D 
• ASS (autisme spectrumstoornis)
• Dyscalculie
• Dyslexie 
• Hoogbegaafdheid 
• Hooggevoeligheid 

Naar schatting is 15 tot 20% van de wereldbevolking neurodivergent. Het is lastig om exacte cijfers te geven, dit komt mede doordat er geen eenduidige definitie is en niet iedereen een diagnose krijgt. Hierdoor kan dit percentage werkelijkheid hoger liggen.

Kwaliteiten en krachten van een neurodivergent brein 

Mensen met een neurodivergent brein hebben vaak aanleg voor bepaalde zaken. Maar ook hier geldt weer: ieder brein is anders bedraad. Een aantal voorbeelden: 

• Out-of-the-box denken 
• Snel informatie analyseren en verwerken
• Creatieve, vernieuwende en innovatieve oplossingen bedenken
• Dingen vanuit een ander perspectief bekijken
• Van complexe vraagstukken houden

Valkuilen van en uitdagingen van een neurodivergent brein

Naast de vele voordelen van een neurodivergent brein, zijn er ook zaken waar een neurodivergent brein moeite mee kan hebben.

• Figuurlijk bedoelde informatie begrijpen, wat voor miscommunicatie kan zorgen 
• Structureren en plannen 
• Repeterende taken en routinewerk 
• Langere tijd concentreren 
• Ellenlange zinnen en lange lappen tekst 
• Weten wanneer goed, goed genoeg is
• Fouten maken

De kracht van neurodiversiteit op de werkvloer
Wist je dat neurodiverse teams (teams met zowel neurotypische als neurodivergente medewerkers) tot wel 30% productiever zijn!

Hoewel neurodivergente medewerkers dus kunnen bijdragen aan het succes van organisaties, gaan we toch nog vaak uit van een neurotypisch of ‘standaardbrein’. Hierdoor komen neurodivergente mensen lang niet altijd uit de verf.

Ook vinden mensen het vaak lastig om te bespreken. Ondanks alle aandacht die er voor is, hebben mensen met een neurodivergent brein het gevoel dat er toch nog vaak een taboe op rust. En ook door eerdere (negatieve) ervaringen kan er een gevoel van schaamte zijn.
 

Wat kan jij als leidinggevende doen? 

Maak het bespreekbaar. 

Zorg voor een veilige omgeving en ga in gesprek. (*Links naar artikelen die je kunnen helpen bij het goede gesprek vind je onderaan het artikel) Medewerkers durven helaas niet altijd eerlijk te zijn over hun neurodivergente brein. Dit heeft te maken met eerdere negatieve ervaringen in hun werk of uit de schooltijd. Ze hebben het gevoel dat ze zichzelf niet kunnen zijn en zich continu moeten aanpassen. 

Verdiep je in neurodiversiteit
Als je kennis hebt over neurodiversiteit kun je medewerkers veel beter in hun kracht zetten. Er is zowel online als offline ontzettend veel informatie te vinden.
Deze informatie en de informatie uit de gesprekken met medewerkers kun je ook gebruiken om andere collega’s voor te lichten. 

Flexibiliteit en maatwerk

Medewerkers met een neurodivergent brein kunnen extra gevoelig zijn voor bijvoorbeeld geluiden, licht en andere prikkels. Vraag aan je medewerker waar hij of zij mee geholpen is. Dit kan een noice-cancelling koptelefoon zijn of een aparte ruimte waar in stilte gewerkt kan worden. Maar probeer ook maatwerk te leveren als je medewerker het lastig vind om zich te concentreren bij lange vergaderingen of moeite heeft om van 8.30 tot 17.00 uur op kantoor te zitten. Je kan afspraken maken over flexibiliteit in werktijden of het bijwonen van vergaderingen. Stimuleer dit ook.
Door maatwerk te leveren voorkom je uitval. 

- Houd in gedachten dat neurodivergentie een spectrum is en dat de uitdagingen en behoeften voor iedereen anders zijn. -