Wat is psychosociale arbeidsbelasting (PSA) en wat is jouw rol als leidinggevende hierin?

Psychosociale arbeidsbelasting, afgekort tot PSA, is een begrip uit de Arbowet. Het zijn factoren in de werksituatie die direct of indirect stress veroorzaken. Denk aan agressie en geweld, (seksuele) intimidatie, discriminatie, pesten en werkdruk. De eerste vier staan ook wel bekend als ongewenste omgangsvormen. De stress die deze factoren veroorzaken kunnen lichamelijke, psychische en sociale gevolgen hebben zoals bijvoorbeeld (psychisch) verzuim. Het is daarom belangrijk om dit zoveel mogelijk te voorkomen.

Hieronder vind je een samenvatting van de aparte thema’s, met een link naar het verdiepende artikel. In dat artikel lees je meer over het thema, wat de effecten zijn, signalen die je kan herkennen en wat je er als leidinggevende aan kunt doen.

Er is sprake van agressie en geweld als je medewerker verbaal of fysiek wordt bedreigd of lastiggevallen door personen buiten je eigen organisatie. Dit heet ook wel extern ongewenst gedrag. Agressie en geweld kan zowel verbaal als fysiek zijn. Denk bijvoorbeeld aan beschuldigen, uitschelden, spugen, trekken of slaan.

In dit artikel kan je meer lezen over agressie en geweld en wat je er als leidinggevende aan kan doen.

Seksuele intimidatie kan zich uitten in seksuele toenadering, verzoeken om seksuele gunsten of ander seksueel gedrag dat een medewerker als ongewenst ervaart. Ook al gebeurt seksuele intimidatie niet altijd bewust, het gaat erom hoe de ontvanger het ervaart. Neem dit als leidinggevende altijd serieus. 

Klik hier voor de verdieping op het thema seksuele intimidatie.

Intimidatie hoeft niet altijd seksueel te zijn. Het kan ook manipulatief zijn. Bijvoorbeeld door iemand voor schut te zetten, bang te maken of in  verlegenheid te brengen met negatieve gevolgen zoals reputatieschade, ontslag of lichamelijk geweld.

Plagen is iets anders dan pesten. Bij pesten is er sprake van structureel en negatief gedrag, en dit is niet éénmalig. Vaak is er bij pesten sprake van ongelijkwaardigheid. En is het gericht op een specifiek persoon door één of meerdere collega’s of leidinggevenden. Pesten komt in verschillende vormen voor. Denk aan: beledigen, grapjes ten kosten van een ander, roddelen of het opzettelijke geven van verkeerde beoordelingen.

Hier vind je meer informatie over pesten. Bijvoorbeeld wat de signalen en gevolgen zijn en wat je er als leidinggevende aan kunt doen.

Bij discriminatie op het werk wordt er onterecht onderscheid tussen medewerkers gemaakt. Dit kan gebeuren op basis van geslacht, leeftijd, cultuur en vele andere zaken.

Lees hier meer over hoe je discriminatie herkent en wat je eraan kan doen.

Medewerkers kunnen op verschillende manieren werkdruk ervaren. Denk bijvoorbeeld aan te veel werk, tijdsdruk, afleiding, emotioneel zwaar werk of weinig regelruimte ervaren.

Meer informatie over werkdruk signaleren en je rol als leidinggevende om werkdruk aan te pakken vind je hier.